آجر سفال چیست؟

آجر سفال یا تیغه سفالی یا بلوک سفالی، از جمله مصالح پرکاربرد در ساختمان میباشد. قیمت آجر سفال بر اساس کیفیت و ابعاد آن تعیین می گردد. این دسته از آجرهای رسی از نظر ساخت، شکل و رنگ و مشخصات فنی در نهایت دقت تهیه می شوند و بسته به شکل آنها در نقاط مختلف ساختمان استفاده می گردند. به علت جذب کم آب در آجرهای سفالی به منظور چسبندگی مناسب با ملات انواع سوراخ دار آنها را مورد استفاده قرار می دهند. از دیگر خواص آنها سبکی است که باعث بالا رفتن سرعت اجرا می شود. به علت سطح یکپارچه و یکنواختی که این نوع آجر ها دارند، برای نمای آجری میتوان نوع سفالی را پیشنهاد داد.

مراحل تولید انواع آجر سفال

۱ – استخراج مواد خام از زمین:

در این مرحله ابتدا کیفیت خاک مورد نظر مورد بررسی قرار می گیرد و در صورت داشتن کیفیت مطلوب استخراج می گردد.

۲- آماده سازی خاک:

در این مرحله ابتدا کلوخ ها و سنگ ها از خاک جدا می گردد و مواد سخت دیگر در آسیاب خورد میشود تا ذره بندی به درجه استاندارد رسیده و در جاهای مخصوص به خود نگهداری می شود.

۳- تولید قالب آجر سفال که خود به دو مرحله تقسیم میشود:

مرحله اول که شامل تولید آجر سفال به صورت خشک میباشد: در این حالت خاک به حدی فشرده می شود که هیچ گونه خلل و فرجی در آن وجود نداشته باشد. در واقع داخل قالب فشرده می شود. درصد رطوبت در این حالت بسیار کم می باشد.

مرحله دوم تولید آجر سفال به صورت تر میباشد: در این حالت خاک به دست آمده به روش بالا به گل تبدیل میشود و به دستگاه قالب گیری منتقل میگردد و گل فرم دهی میشود و بعد از آن وارد دستگاه برش شده و به اندازه های مورد نیاز و معمول برش می خورد، بعد از آن وارد دستگاه خشک کن شده تا رطوبت آن به حد نصاب رسیده و آماده قرار گرفتن در کوره میشود. اگر خشت ها وارد خشک کن نشوند بخاطر وجود رطوبت زیاد خشت ترک خورده و خراب می گردد.

۴- گذاشتن در کوره و پختن خشت ها:

در این مرحله خشت ها در کوره گذاشته می شوند و حرارت بسیار بالا رفته و در نهایت خشت ها پخته می شوند، سپس کوره را خاموش کرده و بعد از سرد شدن، خشت ها بارگیری شده و انبار میگردد.

کاربردهای آجر سفالی

آجر سفال را برای ساختن دیوار های باربر، تیغه های جداکننده، طاق ضربی بین تیرآهن ها، نمای خارجی و داخلی و سقف های تیرچه بلوک استفاده میکنند.این نوع آجر ها در کف ساختمان ها نیز استفاده میشوند که در اینجا از آجرسفال بزرگتری با نام ختائی بهره میگیرند که سایز آن به بزرگی ۲۵*۲۵*۵ یا بزرگتر می باشد. در حال حاضر بیشترین کاربرد آجرسفال در مرحله دیوارچینی برای ساختن تیغه های جداکننده است که برای اجرای آن از بلوک های سوراخ دار استفاده می شود.

وزن آجر سفال

وزن سفال تیغه ای عایق ۱۵ سانتی: ۳٫۱ کیلوگرم

وزن سفال تیغه ای ۱۵ سانتی ساده درجه یک: ۲٫۸ کیلوگرم

وزن بلوک سفالی دیواری ۱۰ سانتی ساده درجه یک: ۲٫۱ کیلوگرم

وزن بلوک سفالی دیواری ۷ سانتی ساده درجه یک: ۱٫۹ کیلوگرم

نحوه اجرای آجر های سفالی در دیوار چینی

دیوار چینی باید به گونه‌ای انجام شود که قفل و بست کامل بین بین بلوک‌ها ایجاد گردد. در تقاطع‌ها دو دیوار اصطلاحاً باید هشت‌گیر شوند، ‌یعنی نصف طول یک بلوک، یک رج در میان در داخل ضخامت دیوار دیگر قرار گیرد. دیوار چینی باید کاملاً قائم و شاقولی بوده و امتداد رج‌ها باید کاملاً افقی باشند، همچنین بندهای قائم باید یک رج در میان دقیقاً در مقابل هم قرار گیرند و شاقولی باشند، ضخامت بند آجرها باید طبق نقشه‌های اجرایی باشد. ضخامت این بندها نیز نباید کمتر از ۱۰میلیمتر و بیشتر از ۱۲ میلیمتر باشد.

قبل از دیوار چینی بایستی بلوک‌ها اصطلاحاً زنجاب گردند (در آب خیس شوند) تا آب ملات را جذب نکنند. همچنین برای آنکه بندهای قائم روی هم نیفتند باید یک رج را با بلوک کامل شروع و رج بعدی را با بلوک نیمه شروع کرد. برخی از کارخانجات برای این منظور بلوک نیمه نیز تولید می‌کنند تا نیاز به شکستن بلوک ها در محل نباشد که این کار با پرت زیاد همراه میباشد. توصیه میشود در صورت نبود بلوک های نیمه از آجر سفال سوراخ دار استفاده شود. چون به علت تردی بلوکه‌ها به عنوان نیمه‌کردن وجود ندارد و میزان پرت بسیار بالا می‌رود.

مزایای بلوک سفالی:

1. مصرف کمتر ملات ماسه سیمان که استفاده از تیغه سفالی %۵۰ تا %۶۰ مصرف ملات ماسه سیمان را نسبت به آجر لفتون کاهش می دهد.
2. صرفه جویی در زمان و هزینه کارگر که سرعت کار با آجر سفال بسیار بالاتر است. ابعاد هر تیغه سفالی معادل ۲ تا ۳ آجر لفتون میباشد. ابعاد بزرگتر این آجر ها موجب جا به جایی و نصب راحت تر و سریع تر تیغه سفالی می گردد. با استفاده از این محصول %۳۰ تا %۴۰ در زمان و هزینه کارگر صرفه جویی می شود.
3. عایق حرارتی مناسب که تیغه های سفالی سوراخ هایی دارند که هوا در آن ها به دام می افتد. این ویژگی آجر سفال را %۲۰ تا %۳۰ عایق بهتری نسبت به آجر های معمولی می کند.در داخل بعضی از آجر های سفالی فوم قرار می دهند که آجر سفال فوم دار عایق بهتری نسبت به آجر های معمولی است.
4. وزن کم آجر سفالی که نسبت وزن به ابعاد آجر سفال از دیگر آجر ها کمتر میباشد. تا %۲۰ در هزینه اسکلت ساختمان به علت کاهش بار مرده روی سقف ها میتواند صرفه جویی شود. همانطور که می دانید هزینه انتقال آجر به کارگاه ساختمانی بالا میباشد. وزن کم این محصول باعث کم شدن قیمت تمام شده این محصول می شود.
5.  سوراخ های موجود در تیغه سفالی در نقش موانع آکوستیکی عمل می کند و میتوان به عنوان عایق صدا به کار برد.
   

معایب بلوک سفالی:

کارپذیری نامناسب به دلیل شکنندگی، غیر باربر بودن به دلیل مقاومت فشاری فوق پایین، پرت زیاد به علت ترد بودن و عدم تحمل بار قطعات الحاقی مانند کابینت و … و نبودن عایق حرارتی از معایب بلوک سفالی می باشد.از طرفی برای هموار سازی سطح دیوار نیاز به لایه ضخیم گچ و خاک می باشد و در آخر به علت کوچک بودن اندازه های بلوک سفالی زمان و انرژی زیادی برای اجرای این دیوار ها صرف میشود.

انواع سفال ساختمانی

۱.بلوک سفالی توخالی یا سوراخ دار

به دلیل داشتن حفرات و فضاهای خالی وزن مخصوص کم دارد و نیز عایق حرارت و صوت است و در سقف و دیوار ها استفاده میشود.نوع ماشینی آن در سطح بزرگتر ۸ تا ۱۰ سوراخ به قطر ۱.۵ تا ۲ سانتی متر دارد و نسبت به آجر فشاری بسیار ترد و شکننده میباشد.مقاومت فشاری بلوک سفالی، بستگی به ملات به کار رفته و روش ساخت بلوک دارد و تابع ضخامت پوسته و جان آن است. البته مقاومت کششی بلوک سفالی بسیار کم است و احتمالا از ده دصد مقاومت فشاری کمتر است.

کاربرد بلوک سفالی تو خالی در ساختمان

بلوک های سفالی تو خالی را با استفاده از ملات به ضخامت ۱۲ میلیمتر میتوان به صورت افقی و عمودی رویی هم چید. بین این دو شیوه چیدن بلوک، اختلاف ساختاری وجود ندارد. فقط روشی که در آن سوراخ های بلوک به طور افقی قرار می گیرند، قدری آسانتر است. در روش چیدن عمودی از سوراخهای بلوک میتوان برای لوله کشی داخل دیوار استفاده کرد. در غیر این صورت بلوک های هر ردیف باید متناوبا با ردیف های بالا و پایین خود همپوشانی لازم- نظیر آجر چینی توپر- داشته باشند.

۲.بلوک های سفالی با رویه لعابدار

بلوک سفالی با رویه لعابدار یا SGFT شباهت زیادی با بلوک سفالی دارد، از رس آسیاب شده ساخته میشود و در شکل های مختلف و معمولا در سطوحی به ابعاد ۲۰*۴۰ و ۱۳*۳۰ سانتیمتر و با پهنای ۵،۱۰،۱۵،۲۰ سانتیمتر تولید میشود. پس از خروج بلوک از قالب، یک یا چند رویه آن لعاب داده میشوند و در دمای بیش از ۲۰۰۰ درجه حرارت می بینند. بدین ترتیب، بلوک سطح سرامیکی پیدا میکند.

بلوک سفالی با رویه لعابدار در رنگ های گوناگون عرضه میشود و در محل هایی که نیاز به مصالح رنگی ارزان قیمت وجود دارد نظیر سالن ها، انبار ها، آشپزخانه ها و رختشویخانه ها مورد استفاده قرار میگیرد. به علاوه بلوک با رویه لعابدار طرح های متنوعی دارد.

آجر سفال فوم دار

آجرسفال فوم دار (تیغه فوم دار، آجرسفال عایق و یا تیغه سفالی یونولیت دار) بلوک دیواری بهینه سازی شده ای می باشد که به تازگی جایگاه خود را در بین انواع آجر و بلوک سفالی متداول دیگر به دست آورده و از مرغوب ترین نوع تیغه سفالی تهیه شده است و فوم (یونولیت یا پلاستافوم) استفاده شده در تولید این محصول ویژه از نوع کندسوز و با دانسیته (چگالی) مورد تایید سازمان نظام مهندسی می‌باشد.

تعداد آجر سفال در هر متر مربع

به طور کلی اجرای دیوار با بلوک های سفالی چیدمان ساده ای دارد. معمولاً سفال ها از طرف پهنا یا ضخامت روی هم قرار گرفته میشوند و ضخامت دیوار تنها با استفاده از انواع مختلف سفال، کم و زیاد می‌گردد. لذا ضخامت سفال هیچ نقشی در تعداد مورد نیاز آن در یک مترمربع ندارد، بلکه شاخص تعیین کننده تعداد آجر سفال طول و ارتفاع آن است. طول و ارتفاع سفال های استاندارد معمولا ۲۰×۲۰ است ولی ضخامت های مختلفی را مانند ۷، ۱۰، ۱۵ یا ۲۰  می تواند در بر گیرد.بنابراین در یک مترمربع دیوار، تعداد اجر سفال مورد نیاز به صورت زیر محاسبه می شود:

یک متر طول دیوار تقسیم بر طول سفال مصرفی (در اینجا به طور مثال ۲۰ سانتیمتر) و یک متر ارتفاع دیوار تقسیم بر ارتفاع سفال مصرفی (در اینجا به طور مثال ۲۰ سانتیمتر).

نکته اساسی در این محاسبات رعایت هماهنگ بودن تمامی واحد های محاسباتی می باشد، به عبارت دیگر اگر طول یک سفال را بر حسب سانتیمتر در محاسبات وارد کنید، طول دیوار نیز باید بر اساس سانتیمتر باشد.

نمای سفالی ساختمان

نمای سفال یک سیستم پوششی محافظتی از جنس خاک پخته شده می باشد که نسبت به سایر سیستم های پوشش نمای خشک مزایای بیشتری را برای ساختمان ایجاد می کند.

دیوار دو جداره سفالی

در دیوار دو جداره سفالی، بین دو جدار این دیوار، می تواند خالی بماند، یا با عایق پر شود یا عایق، با فاصله از جدار بیرونی و چسبیده به جدار درونی آن، اجرا گردد. این دیوار نیز با بلوک حفره افقی و حفره قائم به صورت غیر باربر و باربر قابل اجرا می باشد. چنانچه این دیوار را با عایق حرارتی اجرا کنند، ابتدا یک جدار آن با قطعات اتصال جدارها و به همراه عایق حرارتی غیر جاذب آب، اجرا می کنند.

این جدار، معمولا جدار بیرونی می باشد، تا نیاز به اجرای داربست در این مرحله برطرف گردد، سپس جدار درونی را با اتصال آن به گیره های انتظار اجرا می کنند. بسته به آن که نیاز به خازن حرارتی در ساختمان باشد یا نه، جدار ضخیم دیوار را در قسمت داخلی یا خارجی ساختمان اجرا می کنند. البته در صورت اجرای جدار ضخیم و شناژ در جدار بیرونی (در حالت باربر)، سقف ساختمان مانند پل حرارتی عمل می کند و در مواردی ، لازم خواهد بود اجرای عایق حرارتی ، زیر سقف نیز صورت گیرد.

در حالت دیوار باربر، شناژها در جدار ضخیم دیوار اجرا می شوند. لذا ابتدا جدار ضخیم دیوار به همراه شناژها و شاخک های انتظار برای اتصال جدار دوم و سپس عایق حرارتی و جدار دوم اجرا می شود.فاصله بین این دو جدار را ۵ تا ۱۲ سانتی‌متر در نظر می گیرند، زیرا فاصله کمتر از ۵ سانتی‌متر باعث پر شدن فاصله با ملات و ایجاد پل ملاتی می‌شود و فاصله بیش از ۱۲ سانتی‌متر باعث عدم یکپارچگی دو جدار می‌شود. این فاصله می‌تواند خالی بماند یا با عایق حرارتی غیر جاذب آب پر شود.

در خرید اجر سفال به موارد زیر توجه کافی را داشته باشید:

۱. در شکل سفال،بلوک سفالی باید منظم باشد.

۲. رنگ سفال یکنواخت باشد.

۳. بافت سفال همگون باشد.

۴. جداره سفال به راحتی خش دار نشود.