آجر مارنی

آجر مارنی نوعی آجر رسی می باشد که جز اصلی سازنده آن کانی مارن است و تمامی ویژگی های آجر رسی را داراست. مارن (گل آهک) گونه ای خاک کلسیم کربنات است که چندین نوع مواد معدنی و آراگونیت در خود دارد. معمولا رنگ آن خاکستری متمایل به سبز و کبود مایل به قهوه‌ای است که علت آن دارا بودن ناخالصی های ترکیبات آهن دار و مواد آلی و سایر عناصر می‌باشد. در اصطلاح علمی مارن به خاک هایی اطلاق می شود که حاوی (۳۵ تا ۶۵درصد) رس و (۳۵ تا ۶۵ درصد) کربنات اند.

منابع استخراج مارن در کشور

درکشور منابع  بسیاری برای استخراج مارن و تولید آجر مارنی وجود دارد، ولی همگی آن ها برای تولید آجر مناسب نیست. که علت آن عدم وجود درصد مناسبی از عناصر است.  این منابع شامل خاک های رسی، دشت ها و کوهپایه هایی هست که باید مورد مطالعه و بررسی قرار بگیرند. تعدادی از این سازندها و تشکیلات عبارتند از:

1. زون زاگرس
2. قسمت هائی از بخش های مارنی سازند آغاجاری و میشان.
3. برخی از سازندهای شیلی و استیلی که که در ایران گسترش وسیعی دارند؛ مانند بخش هائی از شیل های سازند سلطانیه، و بخش شیلی سازند کرج.
4. بعضی از اسلیت ها و شیست های دگرگون.

شرایط تشکیل مارن مناسب خاک آجر

1.  وجود سنگ های دارای سیلیکات های آلومینیوم
2.  وجود سنگ های کربناته و یا منابع آهکی
3.  آب و هوای معتدل با بارش مناسب و در برخی نقاط آب و هوای خشک که دو فصل خشک و مرطوب را بطور متناب دارا باشد.
4.  وجود شرایط مناسب توپوگرافی و مورفولوژی منطقه
5. زمان کافی برای دگرسانی، فرسایش و رسوب گذاری

ویژگی های آجر مارنی

از ویژگی های آجر مارنی که می توان به آنها اشاره کرد عبارتند از:

• کاملاً پخته، یکنواخت و سخت باشند. مقاومت فشاری، میزان جذب آب و دیگر مشخصات آنها، برحسب نوع، باید با استاندارد ملی ایران شماره ۷ تطبیق کند.
• در صورتی که آجر رسی مطابق روش مشخص شده در استاندارد ملی ایران شماره ۷ تحت آزمون یخ زدگی قرار میگیرد، درصد افت وزنی آن نباید بیشتر از ۳ درصد باشد.
• استفاده از آجر های کهنه‌ی کاملاً تمیز درصورت داشتن ویژگی های استاندارد مانعی ندارد، ولی بهتر است همراه با آجرهای نو و در پشت کار از آنها استفاده شود.
• استفاده از تکه آجر، از جمله، سه چهارم آجر، یک دوم آجر، یک چهارم آجر، دربخش های درونی و پشت کار و در جاهایی که مصرف آجر درست (کامل) مقدور نیست، مجاز است.
• استفاده از آجرهای ترک دار، کج و معوج، گود و برجسته، که انحنای گودی و برجستگی آنها از ۵ میلی متر تجاوز نکند، بی اشکال است، مشروط بر اینکه تعداد آنها از ۲۰ درصد کل آجرها تجاوز نکند.
• مصرف آجرهای نما که دارای آلوئک یا ترک جزیی است، تنها در پشت کار مجاز است.

کد شناسایی آجر مارنی

کد شناسایی برای هر نوع آجر مارنی که باید بر روی هر قالب آجر، براساس حروف اختصاری مندرج در جدولی که در عکس زیر وجود دارد، به یکی از دو زبان فارسی و یا لاتین حک  می شود.

تفاوت آجرهای رسی بالا بصورت زیر است:

• آجر مهندسی:

آجری متراکم و بامقاومت بالا می‌باشد که برای ساخت اعضای باربر مناسب است. این نوع آجر به دودسته‌ی توپر و سوراخ‌دار و هرکدام‌، برحسب درصد جذب آب، به دو درجه ی ۱و۲ تقسیم می‌شود.

• آجر نما:

آجری بدون نیاز به اندودکاری و پوشش‌های دیگر که برای نماسازی استفاده می‌شود. این آجر دو نوع متعارف و پلاکی دارد. آجرهای نمای متعارف بر دو دسته‌ی توپر و سوراخ دار و هرکدام، برحسب درصد جذب آب، به دو درجه ی ۱و۲ تقسیم می‌شود. آجر نمای پلاکی نیز فقط، برحسب درصد جذب آب، به دو درجه‌ی ۱و۲ تقسیم می‌شود.

• آجر توکار:

آجری که برای کارهای عمومی ساختمان مناسب است. این آجرها، بر حسب محل مصرف، به دو نوع باربر و غیر باربر تقسیم می شود و هرکدام نیز به دو دسته ی توپر و سوراخ دار درجه بندی می شود.

انواع آجر مارنی بر اساس کیفیت

بر اساس کیفیت انواع آجر مارنی به ترتیب زیر می باشد:

• آجر درجه‌ی یک:

سایز این آجرها استاندارد است. دارای رنگ زرد یا قرمز یک دست هستند. خوب پخته شده اند. همگن هستند و بافت منظمی دارند. همگی هم‌شکل و هم‌ اندازه‌اند. درصد جذب آب آن کمتر از ۱۰% است. مقاومت فشاری آن بین ۲۴۵ و ۲۸۰ کیلوگرم بر متر مربع است. در سطح آن شوره‌زدگی و گل آهک وجود ندارد. هنگامی که به آن با آجری شبیه خودش یا چکش ضربه بزنید صدایی شبیه سرامیک می دهد. سطح آن به اندازه کافی سخت هست تا در مقابل خراشیدن با ناخن آسیب پذیر نباشد. عاری از شن، سنگریزه، یا هرگونه مواد ارگانیک است. این آجر در موارد زیر کاربرد دارد.

1. برای ساختمان های با طول عمر بالا (۱۰۰ سال)
2. برای ساختمان هایی که در شرایط جوی نامناسب قرار دارند.

• آجر درجه‌ی دو:

سایزش استاندارد می باشد. رنگ آن زرد یا قرمز یکنواخت است. خوب پخته شده است، اندکی پختگی بیش از حد قابل قبول است. فرم منظمی دارد. جذب آب آن محسوس نیست. درصد جذب آب آن بیشتر از ۱۰% ولی کمتر از ۱۵% است. اگر دو عدد از این آجر را به هم برخورد کند صدای شبیه سرامیک می‌دهد. مقاومت فشاری آن در محدوده ۱۵۴ تا ۱۷۵ کیلوگرم بر سانتی متر مربع است. سطح آن در برابر خراشیدگی با ناخن مقاوم است. برای ساختمان های با طول عمر پایین و یا موقتی استفاده می شود. طول عمر آن بیش از ۱۵ نیست.

• آجر درجه‌ی سه:

شکل و سایز آن ها یکسان و منظم نیست. رنگ آن ها قرمز کم رنگ است. به خوبی حرارت ندیده اند درصد جذب آب آن ها بیش از ۱۵% است. بافت همگنی ندارد. مقاومت فشاری آن بین ۱۰۵ تا ۱۴۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است. هنگام برخورد به یک دیگر صدای بم و خامی می‌دهند. اگر با ناخن سطح آن را خراش دهیم اثرش روی آن می ماند.

انبار کردن و نگهداری آجر در کارگاه

1. آجر ها باید نزدیک به محل کارگاه انبار شوند، به طوری که تلاش کمتری برای بارگیری مجدد آن  روی پالت ها یا فرغون  لازم باشد.
2. انواع مختلف آجر (مانند آجرهای خاک رس، آجر سفالی) باید جداگانه انباشته شوند.
3. آجرها با مقاومت و  ضخامت مختلف باید جداگانه انباشته شوند.
4. آجرهای مختلفی از قبیل آجرهای توپر، آجرهای توخالی و آجرهای سوراخ دار باید جداگانه انباشته شوند.

 دستورالعمل انباشته کردن آجرها، برای بازرسی کیفیت و شمارش به صورت زیر می باشد:

• آجر را روی زمین خشک و محکم باید انبار نمود.
• پشته باید ۵۰ آجر طولانی، ۱۰ آجر بالا و نه بیش از ۴ آجر در عرض باشد.
• توده آجر نباید طولی بیشتر از ۵۰ آجر، ارتفاعی بیشتر از ۱۰ آجر و بیش از ۴ آجر در عرض باشد.
• فاصله پاک بین توده های مجاور نباید کمتر از ۰٫۸ متر باشد.
• آجر از هر بار کامیون در یک توده قرار بگیرد.