دیوار های مجوف یا دو جداره آجری چیست؟

دیوار های مجوف یا دو جداره دیوارهایی هستند که در آنها دو ردیف دیوار همجوار توسط یک فضالی خالی از یکدیگر جدا شده اند. بدین ترتیب دیوار مجوف از دو ردیف دیوار هر کدام به ضخامت اسمی ده سانتیمتر با یک فضالی خالی بین آنها تشکیل شده است. نقش فضای خالی بین دو دیوار تامین عایق حرارتی و جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت داخل دیوار است. بهترین راه حل برای جلوگیری از تراوش آب در مناطق مجاور سواحل شرقی و خلیج جنوبی استفاده از دیوار های دو جداره یا مجوف است.

دیوار های مجوف صرفا از مصالح بنایی ساخته میشوند، مثلا آجر فشاری در خارج و داخل دیوار، آجر فشاری برای قسمت خارجی و آجر سفالی یا بلوک سیمانی برای قسمت داخلی، آجر سفالی در هر دو طرف خارجی و داخلی دیوار، و یا هر نوع مصالح بنایی دیگری که برای ساخت دیوار باربر کاربرد دارد. در هر دو حالت توسط فضای خالی از هم جدا میشوند. به علت وجود دو ردیف دیوار، مهندسان معمار برخی مواقع این نوع  دیوار را دیوار دو جداره نیز می نامند.

روش های مختلف اجرای دیوار های مجوف

الف: دیوار نمای بیرونی با آجر توپر ساخته میشود و اگرچه فضالی خالی آن کم است، برای جلوگیری از نفوذ آب کافی است.

ب: دیوار نمای بیرونی از آجر های سفالی نوع SCR ساخته میشود. پهنای آجر سفالی ( ۱۵ سانتیمتر به جای ۱۰ سانتیمتر) به طور قابل ملاحظه ای در کاهش نفوذ و رطوبت و نم موثر است. فضای بین دو دیوار اغلب کاملا خالی است ولی گاهی برای عایق تر کردن دیوار، فضای خالی را با ورمیکولیت یا پرلیت آب بند، پر میکنند.

دیوار داخلی خشک

دیوار های دو جداره اساسا برای تفکیک دیوار به دو قسمت داخل و خارجی ابداع گردیدند. چندین سال پیش، مشخص شد که آن دسته از دیوار ها که در آنها پیوند ملات با آجر کامل و کافی نیست اجازه نفوذ آب را به داخل می دهند و باران های شدید همراه طوفان میتوانند از طریق ترک های مویی ناشی از ناپیوستگی پیوند به داخل تراوش کنند. رطوبت ظاهر شده در قسمت داخلی دیوار موجب جدا شدن و تورق اندود داخلی دیوار نظیر گچ کاری یا پانل های چوبی میشود.

احداث دیوار های دو جداره از نفوذ رطوبت و نم به قسمت داخلی دیوار جلوگیری میکند. هر گونه نم و رطوبتی که از دیوار خارجی عبور می کند به قسمت خالی بین دو دیوار رانده میشود و از آنجا از طریق سوراخ های زهکشی که به منظور تخلیه آب و رطوبت در دیوار خارجی تعبیه شده اند به بیرون هدایت میشود. قطرات آب و نمی که به مهارها و بست های فولادی دیوار برخورد می کنند، مسیر خود را عوض کرده و در فضای خالی میچکند و لذا دیوار های داخلی خشک می ماند.

پیشانی پنجره ها و اطراف مجراهای تهویه هوا و سایر بازشو ها در دیوار دو جداره نیز باید نظیر دیوار های یکپارچه آجری دارای ورق درز پوش باشند. همچنین لازم است فضای خالی بین دو دیوار همواره تمیز و عاری از نخاله و آشغال باشد تا مواد زایدی از این دست مانعی برای گذر رطوبت از داخل به بیرون نباشند، از این رو فضای خالی مسدود شده با نخاله یا پر شده با ملات نیز عملکرد درست و کاملی نخواهد داشت.

برای ساخت دیوار های دو جداره در ساختمان های دو تا سه طبقه باید به موارد زیر توجه کرد:

1. فاصله ای که در بین سطوح بنایی می باشد باید ۵۰ میلیمتر باشد ولی احتمال دارد که به ۳۰۰ میلیمتر هم برسد و هر دو جداره دیوار به وسیله بست های کار بر روی دیواره بنایی به یکدیگر مهار میشوند.
2. بست های دیوار باید با مشخصه های فنی بست ها، تسمه های کششی، قلاب ها،وسائل کمک بنایی و دستکش ها وابسته باشد، در گذشته از بست های فولادی گالوانیزه و پلاستیکی استفاده می شد ولی در حال حاضر از بست های فولادی ضد زنگ آستینیتی استفاده می شود.
3. قطر دیواره دیواره های دو جداره ۹۰ میلیمتر می باشد. دیواره هایی که قطر آنها ۶۵ تا ۹۰ میلیمتر و حجم خالی آنها ۷۵ میلیمتر است استثنا می باشد که میتوان با بست هایی با فاصله افقی  ۴۵۰ میلیمتر مهار کرد.
   
4. دیوارهای دوجداره به هر اندازه ای که هستند احتیاج به مهار جانبی بام دارند و دیواره هایی که اندازه آنها از ۳ متر بیشتر می باشد، در جای تقاطع کف های متقاطع تکیه گاهی دیوار به مهار جانبی کف نیز احتیاج دارند.

مهار های فلزی

مهار های فلزی در دیوار های مجوف برای اتصال دو ردیف دیوار داخلی و خارجی و تامین صلبیت و یکپارچگی بین آنها به کار میروند. مهار های فلزی به کار برده بایستی محکم، بادوام و در برابر خوردگی باید مقاوم باشند و قطر آنها از ۱.۶ میلیمتر کوچکتر نباشد. مهاری که بیش از همه مورد استفاده قرار میگیرد مهار به شکل Z است که دارای قلابی به طول حداقل ۵ سانتیمتر است. قلاب مزبور در ملات بند افقی دیوار های داخلی و خارجی قرار گرفته و در آن مدفون میشود.

آیین نامه های ساختمانی بیشترین تراکم مهار های فلزی را یک مهار برای هر ۰.۲۵ متر مربع سطح دیوار در نظر میگیرند. در استاندارد های آجر کاری، در هر شش رج آجر و در هر ۶۰ سانتیمتر فاصله افقی یک مهار فلزی تعبیه میشود. قبل از جایگذاری مهار فلزی، ملات روی دیوار پخش میشود تا اتصال بین مهار و آجر را تامین کند.

با توجه به نوع مهار مورد استفاده، دقت لازم باید به عمل آید که مهار به طرف دیواره داخلی شیب نداشته باشد. ضمنا ضروری است مهار های فلزی در محدوده ۶۰ سانتیمتری بازشوهای دیوار و نیز زیر تیرک ها و دال های متکی بر دیوار قرار داده شوند.

مزایای ساخت دیوار دو جداره

هر مصالح ساختمانی ای که در ساختمان ها به کار برده میشود دارای مزایا و معایب متعددی است که در آنجا به برخی از مزایا و معایب ساخت دیوار های دو جداره اشاره می کنیم:

1. با ساخت دیوار دو جداره از ورود باران به سطح داخلی دیوار که در تمام شرایط وجود دارد جلوگیری می شود.
2. این دیوار ها عایق های حرارتی مناسبی میباشند که در فصل زمستان داخل خانه را گرم و در فصل تابستان خانه را خنک نگه میدارند.
   
3. از ابزارهای ارزان یا نوع دیگر می توان در ساخت داخلی استفاده کرد.
4. در هنگام ساخت دیوار دوجداره می توانید از عایق حرارتی بیشتر در دیوار کار گذاشت.

معایب ساخت دیوار دو جداره

علاوه بر مزایای ذکر شده در بالا، ساخت دیوار دو جداره معایبی نیز به همراه دارد که عبارت اند از:

• ساخت دیوار دو جداره به استاندارد های بالاتر و بیشتری از طراحی و مهارت برای تشکیل دیوار با ساخت سالم احتیاج دارد.
• به کاربرد عایق رطوبتی قائم در محل تمامی درگاه ها احتیاج دارد.
• هزینه آن از یک دیوار آجری استاندارد کمتر است.

ملاحظات ایمنی

• دیوار های مجوف در ایالات متحده توسط اکثر آیین نامه های محلی و ملی پذیرفته شده اند. این آیین نامه ها به منظور تامین ایمنی کلی ساختمان ها تدوین شده اند. دیوار های مجوف در ساختمان های مسکونی یک یا چند طبقه ضخامت تمام شده ای معادل ۲۵ سانتیمتر دارند. دیوار های ساختمان های عمومی نظیر کلیساها و مدارس دو طبقه و ساختمان های باربر، دارای ضخامت تمام شده ۳۵ سانتیمتر هستند. ارتفاع مجاز دیوار های مجوف بدون توجه به ضخامت آنها حداکثر ۱۰.۵ متر است و باید در فواصلی که از ۱۴ برابر ضخامت اسمی آنها تجاوز نمیکند دارای پشت بند هایی عمود بر دیوار باشند.
• ارتفاع دیوار های مجوف به پهنای ۲۵ سانتیمتر حداکثر ۷.۵ متر است و از نظر مهار بندی جانبی مطابق دیوار های مجوف ۳۵ سانتی متری با آنها عمل میشود. پشت بند ها و نگهدارنده های جانبی دیوار میتوانند سقف، کف یا تیغه های داخلی باشند. دیوار های پیرامونی در بسیاری از ساختمان های چند طبقه آجری به صورت دو جداره ساخته میشوند. با توجه به قرار گیری این گونه دیوار ها روی تیر های کناری یا پیشانی، ارتفاع آنها معمولا از میزان مجاز تجاوز نمی کند. پرداخت رویه داخل دیوار ها میتواند از آجر نما و یا اندود روی زیرکوب های چوبی باشد.