طبقه بندی جنس آجر

آجر را می‌توان به روش‌های مختلف طبقه‌بندی نمود. مانند طبقه‌بندی از لحاظ رنگ، ابعاد، جنس و… که طبقه بندی جنس آجر به شش دسته صورت می گیرد.

۱. آجر فشاری

از اولین دسته طبقه بندی جنس آجر، آجر فشاری می باشد. دلیل نامگذاری این نوع آجر این است که در ابتدای تولید این نوع آجر، خشت آن با دست زده می‌شد و با فشار دستی کارگران خشت زن گوشه‌های قالب به وسیله گل مخصوص پر می‌گردید. ابعاد این نوع آجر ۵×۱۰×۲۰ و یا ۵/۵×۱۱×۲۲ سانتیمتر است. آجر فشاری برای کلیه کارهای ساختمانی مانند گره‌چینی، طاق ضربی، دیوارهای حمال و تیغه چینی مناسب است.

۲. آجر جوش

این آجر را با خاکی که در گرمای بیش از هزار درجه خمیری نشود می‌پزند و آن را بیشتر در کوره نگه می‌دارند تا دانه‌های خاک کمی عرق کرده و به هم بچسبند و آجر یک تکه شود. این آجر نباید در گرمای کوره خمیر گردد و باید تفاوت درجهٔ عرق کردن و خمیر شدن خاک آجر جوش زیاد باشد. برای آنکه آجر کم عرق کند، به آن گداز آور می‌زنند، که آن بیشتر اکسید آهن است. اکسید آهن گزشته از اینکه گداز آور است، رنگ آجر جوشی را که در گرمای ۱۰۰۰تا ۱۲۰۰ درجه پخته را سرخ تا سیاه می‌کند. رنگ بهی آجر جوش از کم بودن اکسید آهن و فراوانی آهک و باز هاست.

این آجر باید سخت باشد، لاشه نشود، ترد نباشد، ترک نداشته باشد، در برابر ضربه پایداری کند و لب پر نشود، کم ساییده شود، زبر باشد، و جای ساییده شده آن نیز زبر بماند، سطح شکسته شدهٔ آن شیشه‌ای نبوده، دانه‌دانه و پر باشد، در برابر یخبندان و جسمهای شیمیایی پایدار باشد. تاب فشاری آجر جوش نباید از ۳۵N/mm2 کمتر باشد. آجر جوشی ساختمانی نباید بیش از ۶٪ و آجر فرش بیش از ۴٪ وزنش آب بمکد. وزن ویژه آجر جوش باید بیش از ۱٫۹ باشد. آجر جوشی که به کار فرش کردن کف سواره رو و پیاده‌رو می‌رود، باید تاب ضربه پزیری بالایی داشته باشد. خیلی کم ساییده شود، زبر بوده و پس از سایش زبر بماند. آجر جوش برای پوشش دیوارهٔ تونل‌ها و گنداب روها هم به کار می‌رود.

۳. آجر ماشینی

آجر ماشینی یا آجر سوراخ‌دار که بر روی سطح بزرگتر آن ۸ یا ۱۰ سوراخ به قطر ۱/۵ تا ۲ سانتیمتر وجود دارد و در بازار ایران به آجرهای هشت یا ده سوراخه ماشینی معروف است. در استاندارد شماره ۷ موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران این سوراخ‌ها باید تمام ضخامت آجر را طی نموده و سطح مقطع مجموع سوراخ‌ها نباید بیشتر از ۲۵ درصد سطح بزرگ‌تر آجر باشد و فاصله سوراخ‌ها از لبه آجر و همچنین فاصله سوراخ‌ها از یکدیگر در هر بعد آجر نباید کمتر از ۳۰ درصد طول همان بعد باشد.

علت وجود این سوراخ‌ها اینست که در هنگام دیوار چینی ملات به طور عمودی نیز در آجر نفوذ کرده و باعث استحکام بیشتر دیوار شود. در ساخت دیوارهای حمال به دلیل اینکه می‌توان به وسیله سوراخ‌های موجود در سطح آجر آنرا با میلگرد، مسلح کرد. از این نوع آجر استفاده می‌شود. دیوار آجری مسلح برای مقابله با نیروی زلزله ساخته می‌شود. جنس این نوع آجرها نسبت به آجرهای فشاری بسیار ترد و شکننده بوده و خاصیت مکندگی آن نسبت به آجر فشاری کمتر است. این آجرها به علت ترد بودن قابل تیشه‌داری نیستند و همچنین به‌دلیل اینکه خاصیت مکندگی زیادی ندارند و نمی‌توانند به خوبی به ملات بچسبند در طاق ضربی استفاده نمی‌شوند. ابعاد این نوع آجر ۵/۵×۱۱×۲۲ سانتیمتر می‌باشد. اضلاع این نوع آجر گونیاتر بوده و دارای سطوح صافتری نسبت به آجرهای فشاری می‌باشند.

۴. آجر آلومینایی

یکی دیگر از طبقه بندی جنس آجر ، اجر آلومینایی می باشد کهبه مجموعه گسترده‌ای از انواع آجرهای نسوز گفته می‌شود که حاوی ۴۵ تا ۹۹ اکسید آلومینیم (Al2O3) می‌باشند.

۵. آجر لعابی

این نوع آجر، مانند آجر معمولی ساخته می شود . تنها تفاوت ان این است که روی ان با لعاب کاشی پوشانیده شده و فقط در نما سازی ساختمان به کار میرود .
بافت صاف و صیقلی این آجر بادعث میشود که اب نتواند به درون اجر نفوذ کند . بنابراین مقاومت بیشتری در مقابل مواد شیمیایی دارد. چنانچه لعاب دارای ضریب انبساط و انقباض متفاوتی با اجر باشد ، سطح ان ترک بر میدار و ظاهر آن نامتناسب و ناخوشایند خواهد شد. موارد مصرف اجر لعابی در زیباسازی نمای ساختمان و بالا بردن مقاومت ان در مقابل فرسایش و هوازدگی است.

۶. آجر نسوز

آجر نسوز در واقع نوعی چینی است که از انواع خاکهای نسوز تهیه می‌شود. چینی، همان سرامیک با کیفیت است که دارای ساختاری ظریفتر و متراکم تر از سفال است. آجر نسوز، آجری است که می‌تواند در برابر دمای بالا مقاومت کند.از آجر نسوز در خط مخازن شیشه، دودکش، کوره و شومینه استفاده می‌شود. به طور کلی آجرهای نسوز دارای نقطه ذوب بالایی هستند .درجه حرارت پخت آجر نسوز، حدود ۱۵۰۰ درجه سانتی‌گراد است. انواع آن را در مقاله انواع آجر نسوز شرح داده ایم.