آجر چیست؟

آجر به عنوان یکی از مصالح ساختمانی به دلیل مقاومت، ظاهر و ویژگی های دیگر خود، کاربرد فراوانی یافته است. آجر نه تنها از نظر کاربرد در ساختمان منازل مسکونی و بناهای صنعتی به مقبولیت عام رسیده است بلکه از نظر معماری و امکانات زیبایی شناسه ای که فراهم می آورد، قابل توجه است.

تاریخچه‌ آجر در ایران

قدمت اجر در ایران به ۶۰۰۰ هزار سال قبل  می رسد و در شوش و کاشان بقایای کوره های آجر پزی موجود می باشد که قدمت این کوره های آجر پزی به ۴۰۰۰ هزار سال به قبل میلاد می رسد. آجر در زبان بلبلی به معنای معرب آگور فارسی است که بر روی آن دست نوشته ها و قوانین  را می نوشته اند.در ایران بناه های متعددی از اجر ساخته شده است همانند طاق کسری ،گنبد کاووس ،مسجد جامع اصفهان و پل دختر و سد کبار. اجر ایرانی به مصر سپس به رم و اروپا و از اروپا به هندوستان و چین در قدیم رفته است.

روس ها در ساخت قزاق خانه ها از اجری با ابعاد ۲۰*۱۰*۵ استفاده نمودند و پس از آن این اجر به اجر قزاقی معروف گردید. در ایران پس از جنگ جهانی دوم روش های ساخت آجر به صورت صنعتی تبدیل گردید و ایرانیان انواع اجر های توپر و سوراخ دار و سقفی تو خالی و بلوک دیواری را تولید نمودند.

روش ساخت آجر

خاک رس از محل های نزدیک کارخانه برداشته شده و به کارخانه حمل میشود. در آنجا به داخل سنگ شکن ریخته و در صورت نیاز مواد شیمیایی دیگری به آن افزوده میشود. به مصالح گذشته از سنگ شکن به مقدار لازم آب اضافه میشود تا آنها را به صورت گل خمیری درآورد. مصالح خمیری سپس به کمپرسور هدایت میشود. هر قطعه بریده شده از خمیر به طرف اره سیمی هدایت، و به توسط آن در اندازه های استاندارد بریده میشود. با توجه به جمع شدگی گل رس در زمان خشک شدن، قطعات خمیر گل رس اندکی بزرگتر از ابعاد تمام شده آجر بریده میشوند. سپس اجر ها را پشت سر هم و در چند لایه روی ارابه های چرخ دار قرار میدهند.

 به خاطر تحمل فشار زیاد و متراکم شدن خمیر رس در حین خروج از لوله، اجر های خمیری آنقدر سخت شده اند تا وزن چند لایه دیگر را تحمل کنند. ارابه ها توسط ریل هایی به یکی از چندین اتاق خشک کن هدایت و چندین روز در دمای متعادل نگهداری میشوند. در اتاق های خشک کن آب آجر ها گرفته میشود و آجر ها به صورت خشک در می آیند ولی در این حالت هنوز به سهولت شکسته میشوند.

آجر ها را پس از خشک شدن به داخل کوره هدایت می کنند و آنها را به مدت ۲۴ ساعت در دمای بسیار بالا میپزند. کوره ها یا گرمخانه ها که با گاز روشن میشوند طول زیادی دارند و در دو انتهای خود دارای در هستند. ارابه ها از یک سر وارد کوره کوره و از سر دیگر خارج میشوند. این فرآیند باعث میشود که از یک طرف اجر خام وارد کوره میشود و از طرف دیگر اجر پخته از کوره خارج می گردد.

رنگ و بافت آجر

رنگ آجر تابعی از مواد اولیه و زمان مراقبت و میزان دمای کوره است. آغلب رنگ ها ناشی از آهن موجود در مخلوط اند که بخش تفکیک ناپذیری از رس خاک برداری شده اند. آهن در اثر گرما به صورت اکسید آهن  که قرمز رنگ است در می آید. رنگ های روشن اجر نظیر عنابی نتیجه دمای کم کوره است. اگر حرارت بیشتری در زمان طولانی تری به آجر داده شود، آجر سخت تر و محکم تر خواهد شد. در غیر این صورت آجر با رنگ رنگ روشن و به صورت نیم سوز که دارای مقاومت فشاری اندک و جذب آب زیاد است در خواهد آمد.این گونه آجر ها بیشتر جنبه تزیینی دارند و در نما سازی ساختمان ها همراه با آجر های مقاوم تر به عنوان پشت بند به کار برده میشوند.

سطوح رس خمیری که از لوله مستطیل شکل بیرون میزند صاف و هموارند. اگر رس به روش شیمیایی عمل نیامده باشد، اجر حاصل، آجر معمولی خواهد بود که معمولا به عنوان پشت کار سازه های بنایی مورد استفاده قرار میگیرد. در صورتی که فرایند رنگی کردن رس با افزونه های شیمیایی انجام گیرد و درجه حرارت کوره کنترل شود، اعمال بافت و نقش ویژه اجر پس از بیرون آمدن رس از لوله و قبل از پخت آجر در کوره انجام میگیرد. برخی از نقوش عمیقتر به کمک قالب ایجاد میشوند.

مقاومت فشاری آجر

منظور از مقاومت اجر مقاومت فشاری سطح تخت آن بر حسب کیلوگرم بر سانتیمتر مربع یا پوند بر اینچ مربع است. مقاومت فشاری و میزان جذب آب آجر تابع زمان گدازش اجر در کوره و حرارت داده شده به آن در فرایند پخت است. مقاومت فشاری وقتی که ساخت دیوار های باربر ساختمان های چند طبقه مد نظر باشد معیار اساسی و مهمی است. در موارد دیگر مقاومت فشاری آن همواره بیشتر از مقدار مورد لزوم برای کار های عادی ساختمانی است. اغلب آجر های ساخته شده در آمریکا مقاومت فشاری بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع را دارند. مقاومت فشاری حدود ۸ درصد آجر ها کمتر از حد پایین و مقاومت ۲۵ درصد آجر ها بیشتر از حد بالاست.

عامل دیگری که در مقاومت مناسب و پایدار اجر در طی سال ها موثر است شرایط آب و هوایی یا اقلیمی است. انجماد و ذوب شدن متوالی آب در داخل ترک های اجر و تخلخل های موجود در ملات که ناشی از ساخت نامناسب آن است، میتواند بیش از سایر عوامل منجر به تخریب دیوار های آجری شود. علاوه بر نحوه اجرا، انتخاب بافت و نقش اجر، نوع ملات و نحوه ریختن آن نیز در دوام طولانی مدت دیوار اجری نقش دارند.

لعاب دادن آجر

چنانچه خواسته شود آب بر اجر اثر نداشته باشد و اجر دارای سطوحی صاف و شفاف و با جلا باشد و در مقابل مواد شیمیایی نیز پایداری پیدا کند، از اجسام گداز آور و برخی از اکسید ها استفاده میشود که این بحث بیشتر در کاشی سازی مورد توجه می باشد.

لعاب نمکی

در موقع پختن خشت و یا سفال بر روی آنها نمک طعام پاشیده میشود. نمک طعام NACL بر دو عنصر Na و Cl تبدیل شده که کلر با گاز کوره خارج شده و سدیم اکسید شده که با سیلیکات آلومینیوم ترکیب گشته و به آلومینات ناتری یوم تبدیل می گردد که به شکل لعاب بر روی اجر و سفال به جا میماند. این لعاب بی رنگ و ارزان تمام میشود. از این روش برای ساختن تموشه یا تمبوشه جهت آبروهای منابع آب و یا موارد مشابه مورد استفاده بوده است. تموشه در ابعاد معلوم و به نام های شغال رو، گربه رو، و حتی موش رو در آبرسانی های قدیم و همچنین جهت آبنماهای آبمنگول مورد استفاده بود.

انواع اجر

• آجر رسی معمولی که در ساختمان در کارهای زیر سازی استفاده می شود و معمولا روی آنها با گچ یا سیمان یا ملات های دیگر پوشانده می شود
• اجر رسی نما که از بافت ماسه ای و سطوح محکم و معمولا یکنواخت یا طرح خاص برخوردارند و جهت نمای نهایی دیوار یا نمای داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می گیرند و این آجر های نما دارای رنگ های مختلفی می باشند
• آجر های مهندسی جهت دیوار چینی جرزها و یا دیوار های حایل و یا جهت پایه های کناری و میانی پل ها

ویژگى هاى آجر خوب

1.  باید در برخورد با اجر دیگر صداى زنگ بدهد. صداى زنگ نشانه ى سلامت، توپرى، مقاومت و میزان جذب آب مناسب آن است. اجرى که صداى خفه بدهد یا خوب پخته نشده است و یا ترک دارد.
2.  باید در آتش سوزى مقاومت کند و خمیرى و ذوب نشود.
3.  مواد شیمیایى نباید در آجر اثر نامطلوب به جاى گذارد.
4.  هرچه قدر ضریب انتقال حرارتش کم تر باشد مرغوب تر است.
5.  رنگ آجر باید یک نواخت باشد (این ویژگى به جنس شیمیایى و یک نواختى در پخت مربوط مى شود.
6.  بافت آن باید همگن باشد.
7. سطح آن باید بدون حفره باشد.
8.  سختى اجر باید به اندازه اى باشد که با ناخن خراشیده نشود.
9.  آجر نباید پوک باشد زیرا آب را جذب مى کند و به هنگام سرما یخ زده و خرد مى شود.

قیمت آجر

برای اطلاع از لیست قیمت های محصولات کارخانه آجرین سفال اصفهان می توانید با شماره های موجود در سایت تماس گرفته و نسبت به آخرین قیمت های محصولات آگاه شوید.