انواع کوره های آجر پزی

عمل پختن خشت ها در کوره صورت می گیرد به این منظور خشت های خام را در کوره با فاصله از هم می چینند تا در هنگام پختن اولا به یکدیگر نچسبند و ثانیا هوای گرم و شعله از لابه لای آنها عبور کند. از انواع کوره های آجر پزی می توان به کوره هوفمان، کوره چاهی و کوره تونلی استفاده کرد.

انواع کوره های آجر پزی

۱.کوره چاهی

۲.کوره هوفمان

۳.کوره تونلی

کوره چاهی

این کوره ها قدیمی ترین نوع کوره های آجرپزی است. کوره به شکل یک گودال استوانه ای یا منشوری ایستاده بوده و یک راهرو دسترسی به آتشخانه برای کنترل آتش و تغذیه سوخت در کنار آن در زیر زمین حفاری شده است. خشت ها را درون چاهک کوره در ردیف های متوالی و با فاصله کنارهم می چینند تا ارتفاع قسمت فوقانی خشت های چیده شده حدود ۴ تا ۵ متر از سطح زمین بالاتر قرار گیرد.

این عمل باعث ایجاد مکش طبیعی هوای گرم به سمت بالای کوره می شود. پس از اتمام خشت چینی، قسمت فوقانی خشت ها چیده شده در بالای سطح زمین را با ملات کاه گل اندود می کنند. نهایتا با آماده شدن کوره، سوخت درون آتشخانه را روشن می کنند. سوخت کوره معمولا چوب، نفت یا گازوئیل است. حرارت دهی به کوره چند روز ادامه می یابد تا آجرها پخته شوند.

ضعف اول کوره های چاهی این است که تولید آجر پیوسته نیست. بدین معنی که پس از پختن آجرها، کوره باید خاموش شده و گرمادهی متوقف شود زیرا برای خالی کردن کوره، آجرهای داغ باید سرد شوند. پس از خالی کردن کوره، مرال پخت بعدی شروع می شود. به این کوره ها، کوره های با آتش ثابت و آجر ثابت گفته می شود.

ضعف دوم کوره های چاهی در این است که کیفیت آجری که در آنها پخته می شود به دوری و نزدیکی آجر به کانون گرما وابسته است. آجرهایی که به کانون گرما نزدیک ترند کاملا پخته باقی می مانند. انواع آجرهای تولید شده در کوره های چاهی به ترتیب از نزدیک کانون آتش تا دورترین نقطه کوره عبارتند از : آجر جوش، آجر سبز، آجر بهی، آجر سفید، آجر ابلق، آجر قرمز و آجر نیم پخته.

کوره هوفمان

این کوره توسط یک بنای آلمانی به نام فردریک هوفمان ابداع شده است. پلان کوره مانند یک حلقه بیضی شکل است (نوع دایره ای این کوره ها نیز ساخته شده است). کوره به اتاقک های با مساحت ۵*۲.۵ متر تقسیم می شود. این اتاقک ها در محیط حلقه قراردارند. در سقف هر اتاقک ۴ تا ۶ مجرا وجود دارد که از آنجا سوخت و هوا وارد کوره (اتاقک) می شود. همچنین دود و گازهای اضافی تولید شده در کوره از طریق مجرای مخصوص تعبیه شده به دودکش اصلی هدایت می شود. دودکش اصلی به شکل برج در مرکز یا مجاور حلقه قرار دارد. سوخت کوره گازوئیل یا گاز است.

ضعف های موجود در کوره های چاهی در این نوع کوره ها تا حد زیادی از بین رفته است زیرا تولید آجر به صورت پیوسته می باشد. یعنی همواره کوره در حال کار بوده و هیچگاه تعطیل نمی شود (مگر برای تعمیرات). همچنین گرمادهی به صورت تقریبا یکنواخت صورت می گیرد. روند پخت در این کوره ها بدین صورت است که در هر زمان ۵ مرحله به ترتیب زیر وجود دارد. در هر مرحله بسته به بزرگی کوره، ۲، ۳ و یا بیشتر اتاقک مجاور هم در یک وضعیت قرار دارند. اتاقک  های سری a مجاور سری b و b مجاور  سری c و …

1. آجرهای در حال پخت (برای مثال اتاقک های سری a)
2. آجرهای پخته شده و در حال سرد شدن (اتاقک های سری b)
3. آجرهای در حال تخلیه (اتاقک های سری c)
4. آجرهای در حال قرارگیری درون کوره (اتاقک های سری d)
5. آجرهای گرم شده و نیم پخته (اتاقک های سری e)

کوره تونلی

در این کوره ها آجرها از درون یک تونل گرم عبور کرده و پخته می شوند. کوره تونلی کوره ای است به طول حدود ۸۰ متر که با توجه به میزان دما به ۳ ناحیه تقسیم می شود.

در ناحیه اول دما در آن به تدریج بالا می رود (عملیات خشک شدن خشت ها)، ناحیه میانی که در آن به حداکثر خود می رسد و موسوم به جهنم کوره بوده (قسمت اصلی کوره پخت آجر) و ناحیه سوم که دما به تدریج پایین می آید.

ترتیب مراحل پخت آجر در این کوره ها بدین صورت است که ابتدا خشت های خشک شده درون واگن های مخصوص چیده می شوند و واگن ها روی ریل های تعبیه شده درون کوره حرکت می کنند. کانون حرارت که در جراره کوره قرار دارد باعث پخته شدن آجرها می شود. حرارت یا توسط سوخت های فوسیلی و یا توسط المنت های برقی تولید می شود.

دمای کوره و سرعت حرکت واگن ها قابل تنظیم می باشد به طوری که آجرها در دما و شرایط مناسب پخته می شوند. پس از پختن آجرها، هوای سرد بر روی واگن های حمل آجر دمیده می شود تا آجرها برای تخلیه سرد شوند. هوای سرد با برخورد به آجرهای داغ، گرم شده و به منظور صرفه جویی در مصرف سوخت برای خشک کردن خشت ها به قسمت گرم کن دمیده می شود.

این کوره اساسا بهترین روش پخت آجر بوده و به صورت پیوسته کار می کنند. به این روش پخت روش آتش ثابت و آجر متحرک گفته می شود. در کوره های تونلی معمولا ۶۰ درصد از طول کوره به قسمت پخت، ۲۰ درصد به قسمت گرم کن و ۲۰ درصد نیز به قسمت خنک کن اختصاص دارد.